Biologische tuinderij ’t Struykgewas is gelegen in Park Scherpenzeel, onderdeel van Landgoed Scherpenzeel. Per 1 januari 2021 pacht tuinder Pieter Struyk de voormalige Overtuin van het landgoed. Daar teelt hij op 1,7 hectare diverse groenten op biologische wijze. De groenten worden rechtstreeks geleverd aan biologische tuinderij De Elzenkamp in Voorthuizen en bij hen kun je een groenteabonnement nemen.

De tuinder

Mijn naam is Pieter Struyk, ik ben 33 jaar en woon in Achterveld samen met mijn vrouw en twee kinderen. Van jongs af aan ben ik geïnteresseerd in de natuur. In de tuin van mijn ouders – middenin in Amersfoort – hield ik konijnen, kippen, duiven en schapen. In mijn buurman zijn tuin had ik een dahliapluktuin, waar ik later ook ben gaan moestuinieren.

Het was altijd mijn grote droom om boer te worden en daarom was de opleiding Dier- en Veehouderij aan de Aeres Hogeschool in Dronten een logische stap voor mij. Een beetje een vreemde eend in de bijt was ik wel, omdat ik de enige in de klas was zonder boerenbedrijf thuis. Gedurende mijn studietijd raakte ik steeds meer geïnteresseerd in natuurinclusieve landbouw, vandaar dat ik de master Bos- en Natuurbeheer aan de Universiteit van Wageningen ben gaan volgen. Vijf jaar geleden heb ik ook een tuinbouwbedrijf gehad, maar de pacht werd hier voortijdig gestopt. Ik ben heel blij dat ik nu op Landgoed Scherpenzeel tuinderij ’t Struykgewas kan opzetten en daarmee mijn steentje kan bijdragen aan een duurzamere wereld.

Naast mijn werk als tuinder ben ik adviseur Natuurinclusieve landbouw bij Staatsbosbeheer. Daarvoor heb ik vijf jaar als onderzoeker Duurzame veehouderij & Agrobiodiversiteit bij het Louis Bolk Instituut in Bunnik gewerkt, het kennisinstituut voor duurzame landbouw, voeding en gezondheid. De vernieuwende en duurzame ideeën die ik in mijn werk als adviseur en onderzoeker heb opgedaan pas ik graag toe in de tuinderij, zoals het gebruik maken van strokenteelt en agroforestry.

Biologisch en veganistisch

Op de tuinderij wordt op biologische wijze groente en fruit geteeld. Biologisch houdt in dat gewassen de kans krijgen om zo natuurlijk mogelijk te groeien. Er worden dan ook geen gewasbeschermingsmiddelen of kunstmest gebruikt.

Een gezonde, veerkrachtige bodem is essentieel. Dit wordt onder andere bereikt door vruchtwisseling, wat betekent dat de gewassen jaarlijks op een ander stuk grond worden geteeld. We gebruiken groenbemesters om de grond te verbeteren. Deze worden na het oogsten van het hoofdgewas gezaaid en zorgen voor een betere bodemstructuur, houden het organische stofgehalte op peil en zorgen voor het vastleggen van stikstof.

Al het plant- en zaadgoed is op biologische wijze opgekweekt.

Uniek aan de tuinderij is dat we geen dierlijke mest gebruiken. We zetten groencompost (van maaisel en blad) en plantaardige mestkorrels in om de planten te laten groeien. Daarnaast zaaien we grasklaver in binnen de vruchtwisseling. Dat is niet alleen om uitputting van de bodem te voorkomen, maar dient ook als extra meststof wanneer het is gemaaid en er een nieuw gewas op wordt geteeld.

Strokenteelt

Op de tuinderij werken we met stroktenteelt. Op elke strook, van 1,5 of 3 meter breed, wordt een ander gewas geteeld. Dat zorgt voor een hogere boven- en ondergrondse diversiteit dan bijvoorbeeld in een eentonige akker. De gewassen zijn minder kwetsbaar voor plagen, plantenziekten, droogte en extreme neerslag. Verder kunnen de naast elkaar gelegen planten ‘samenwerken’, dat wordt in de biologie symbiose genoemd. Oftewel: ze doen voordeel op van elkaars aanwezigheid.

Beelden: Sanne van de Peut

Biodiversiteit

Op verschillende manieren bevorderen we de biodiversiteit op de tuinderij. Op diverse plekken staat een gemengde heg (meidoorn, sleedoorn, kornoelje, krentenboom, wilde roos). Ook zijn er hoogstamfruitbomen geplant. Er worden meer dan 50 verschillende soorten bloemen geteeld door Jennita van het Plukatelier. Daar worden niet alleen wij blij van, maar zeker ook bijen en andere insecten. Daarnaast heeft hobby-imker Djurian een aantal bijenkasten rondom de tuinderij geplaatst. De bijen doen het daar erg goed.

De aanplant van de heggen en hoogstamfruitbomen is mede mogelijk gemaakt door het SBNL Natuurfonds.

Agroforestry

Sinds het voorjaar van 2024 hebben we agroforestry geïntegreerd in het teeltplan. Met de ruim 200 appelbomen die we tussen de stroken groenteteelt hebben geplant creëren we een permanent landschap waar we ook nog eens van kunnen profiteren. De bomen: slaan CO2 op; leveren een positieve bijdrage aan de biodiversiteit doordat ze bloeien; breken de wind waardoor er een microklimaat voor de te groeien groenten ontstaat; zorgen voor schaduw in de hete zomer; fungeren als ‘nutriëntenpomp’ doordat de diepe wortels nuttige voedingsstoffen uit de grond halen en het vallende blad uiteindelijk voor een vruchtbare bodem zorgt; en leveren natuurlijk ook appels op die we kunnen verkopen. Een win-winsituatie wat ons betreft!

De aanplant van de appelbomen is mede mogelijk gemaakt door een agroforestry subsidie van de provincie Gelderland.

Historie

De tuinderij bevindt zich op de voormalige overtuin van Landgoed Scherpenzeel. Vroeger waren huis, park, moestuin en overtuin één geheel. De gewassen die het meeste werk kostten, de ‘fijne’ groenten, stonden in de moestuin. In de overtuin werd op grotere schaal de ‘grovere’ gewassen verbouwd, zoals kolen en aardappelen. Verder stonden er diverse fruitbomen, welke ook zijn teruggebracht. De historische tuinmuur die langs een deel van de overtuin stond is in 2023 in ere hersteld, net zoals de druivenkas die daar vroeger stond.

In het voorjaar van 2024 is tevens de historische fruitmuur in ere hersteld. Tegen de muur zijn perenbomen geplant en een meter of 10 voor de muur staan zogenaamde ‘step-over’ appelbomen. In de historische druivenkas zijn druivenranken geplant. Daarnaast staan er nog enkele nectarine- en perzikbomen.

De historische fruitmuur is gerealiseerd dankzij een donatie-actie van het SBNL Natuurfonds. Dank aan alle donateurs!